To brunch or not to brunch? Hoe een middel het doel voorbijschiet.

In mijn gezin gaat ieder zijn eigen weg en lopen we gemakkelijk langs elkaar heen. De gezinsbrunch op zondag is een gezellig moment samen en daarom heilig. Voor mij dan. Niet voor mijn kinderen. De ene keer vertikt iemand het om uit bed te komen, de andere keer is er een dodelijk zwijgen of geruzie aan tafel. Heel af en toe is het zoals ik het me had voorgesteld. Mocht ik het in mijn hoofd halen daarover te klagen, dan ontstaat er gedoe. Gedoe over een middel dat ík heiliger heb gemaakt dan het doel. Moeten we er niet gewoon mee stoppen?

In werktijd zie ik ook regelmatig goedbedoelde middelen, die hun doel voorbijschieten. In Utrecht ben ik betrokken bij de ontwikkeling van een digitale app. Hulpverleners uit verschillende organisaties kunnen elkaar in de app consulteren over geanonimiseerde casussen. De app is een middel in de transformatie van het sociaal domein. We streven daarin naar passende integrale hulp in de directe leefomgeving van de mensen die hulp vragen. Dat vraagt om een hulpverlener die het complex aan problemen van mensen kan overzien en die begint daar waar de nood voor de klant het hoogst is. Het is een breuk met het idee dat je voor elke deelvraag een specialist nodig hebt. En het kan alleen als hulpverleners elkaar weten te vinden, elkaar durven te bevragen en elkaar laten aansluiten waar dat nodig is. Dát vraagt een cultuuromslag. Want veel hulpverleners zijn opgeleid met het idee dat ze geen goede hulpverlener zijn als ze het antwoord niet weten. En ze zijn gewend aan het naar elkaar doorverwijzen, als ketenpartners. Maar het over elkaars schouders meekijken en samen een passende oplossing bieden, is betrekkelijk nieuw.

In feite ontwikkelen we dus een app die past bij een cultuur die er nog niet is. Dat is vragen om moeilijkheden. En dus gaan wij mensen overtuigen van de app. Alsof ons heilige doel is dat de app een succes wordt. Maar nee, de app is slechts een middel. En er zijn meer middelen, die elkaar ook kunnen versterken. Als een succesvolle app bijdraagt aan het doel -passende hulp – dan is dat mooi. Als dat doel bereikt wordt zonder app, dan is het óók goed. Wij geloven in de app als middel naar het doel, dát moet onze boodschap zijn.

Thuis weten de kinderen inmiddels wat het doel achter de brunch is. Een doel dat we trouwens ook regelmatig op een andere manier bereiken. De brunch is niet meer heilig, maar wel een goed middel. Dus we houden het erin, die brunch. En de kinderen nemen de vrijheid zich er aan te onttrekken. Minder dan vroeger trouwens, maar dat kan ook illusie zijn